به نقل ازصدانیوز،براساس اعلام ستاره‌شناسان، دقیق‌ترین تقویم جهان مربوط به خیام نیشابوری دانشمند قرن پنجم هجری قمری است. تقویم هجری خورشیدی که معمولا به طور روزمره همراه مردم است به عنوان دقیق‌ترین تقویم مطرح شده در جهان شناخته می‌شود که این تقویم از سوی حکیم عمر خیام نیشابوری دانشمند و ریاضی‌دان ایرانی تدوین شد. به […]
به نقل ازصدانیوز،براساس اعلام ستاره‌شناسان، دقیق‌ترین تقویم جهان مربوط به خیام نیشابوری دانشمند قرن پنجم هجری قمری است. تقویم هجری خورشیدی که معمولا به طور روزمره همراه مردم است به عنوان دقیق‌ترین تقویم مطرح شده در جهان شناخته می‌شود که این تقویم از سوی حکیم عمر خیام نیشابوری دانشمند و ریاضی‌دان ایرانی تدوین شد.
به اعتقاد ستاره‌شناسان، تقویم هجری خورشیدی دقیق‌تر از تقویم میلادی است، زیرا که مشکل در دقت آن هر ۳ هزار و ۷۷۰ سال، یک روز است و تقویم میلادی هر۳ هزار و ۳۳۰ سال یک روز به مشکل می‌خورد.
ابوالفتح عمربن ابراهیم خیام نیشابوری که در سال ۱۰۴۴ میلادی در نیشابور به دنیا آمد و در سال ۱۱۲۴ در گذشت، تنظیم‌کننده تقویم رسمی ایران است.
وی در روز جمعه نهم رمضان سال ۴۷۱ هجری قمری در حالیکه ۳۲ سال بیشتر نداشت تقویم ایرانی را تکمیل کرد.
اختلالاتی که در زمان حیات خیام یعنی سده ۵ هجری در گاهشماری‌ها وجود داشت، دولت سلجوقی را برآن داشت تا تقویم جدیدی با مبدا هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه و براساس سال خورشیدی را تدارک ببیند.
پیش از ورود اسلام به ایران و به روزگار زمامداری ساسانیان (۲۲۶ تا ۶۵۲ میلادی) هر سال مرکب از ۳۶۵ شبانه روز در ۱۲ ماه بود.
از آنجا که سال مداری یا حقیقی ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۹ ثانیه است و سال عرفی ساسانیان، سرراست ۳۶۵ روز بود، هر ۴ سال یک بار، سال عرفی از سال حقیقی یک روز عقب می‌افتاد و نوروز با اول فروردین برابری نداشت.
همچنین هر ۱۲۰ سال یک بار، سال عرفی یک ماه از سال حقیقی عقب می‌افتاد. منجمان ساسانی چاره کار را در این دیدند که با گذشت هر ۱۲۰ سال، یک سال را به صورت چرخشی ۱۳ ماهه حساب کنند، یعنی بعد از ۱۲۰ سال اول، دو ماه فروردین و بعد از ۱۲۰ سال دوم، دو ماه اردیبهشت داشته باشند و به همین ترتیب تا ماه اسفند پیش بروند.
این رویه تا پایان دوره ساسانی رواج داشت، اما پس از اسلام به فراموشی سپرده شد و انطباق سال عرفی با سال حقیقی به هم خورد.
در زمان سلطنت ملکشاه سلجوقی (۴۶۵ تا ۴۸۵ هجری قمری) و وزارت خواجه نظام‌الملک توسی، احتمالا به اشاره خواجه، تصمیم گرفتند که به نابسامانی در گاهشماری پایان دهند و از این رو حکیم عمر خیام نیشابوری مامور شد با همراهی گروهی از منجمان برجسته، محاسبات جدیدی را ترتیب دهد.
در آن زمان، خیام هنوز از مرز ۳۰ سالگی نگذشته بود ولی شهرت علمی درخور توجهی داشت و مورد احترام ملکشاه سلجوقی و خواجه نظام الملک بود و از همین رو اصلاح تقویم به او واگذار شد. تقویم جلالی که توسط خیام تنظیم شد توانست سال عرفی را با سال طبیعی تطبیق دهد.
در این گاهنامه نوروز درست در اول بهار یا به اصطلاح منجمان در نقطه اعتدال بهاری قرار گرفت، بلکه تمام فصل‌های عرفی با فصل‌های حقیقی منطبق شدند.
این که امروزه در تقویم ایرانی یا همان جلالی، بهار و تابستان ۹۳ روز است، فصل پاییز ۹۰ روز دارد و زمستان ۸۹ روز حساب می‌شود، برای این است که اول هر فصل عرفی دقیقا برابر با آغاز فصل حقیقی باشد. سالی که با تقویم جلالی محاسبه می‌شود، برخلاف سال میلادی که در هر ۱۰ هزار سال، نزدیک به ۳ روز با سال حقیقی اختلاف پیدا می‌کند، همواره مطابق با سال حقیقی است و هیچ گاه از آن عقب نمی‌ماند، از همین رو، سال‌های کبیسه در تقویم جلالی ثابت نیستند و بر مبنای رصد سالانه تعیین می‌شوند.
به طور معمول هر چهار سال یک بار، سال را کبیسه می‌گیرند، اما پس از گذشت ۲۸ یا ۲۹ سال، کبیسه گرفتن بعد از ۵ سال اجرا می‌شود؛ یعنی به جای آن که سال ۳۲ را کبیسه حساب کنند، سال ۳۳ را کبیسه می‌گیرند.
