آیت الله علامه طباطبایی رحمه الله علیه :ماه مبارک رمضان تا صبح بیدار بودند. مقید بودند دعای سحر را با افراد خانواده بخوانند و پیش از ماه رمضان از همسایه ها اجازه می گرفتند که اگر برای سحر خواب ماندند آنها را بیدار کنند. ایشان در درس تفسیرشان فرموده بودند که من در طول عمرم تا به حال به یاد ندارم که شب های ماه رمضان را خوابیده باشم.
به گزارش نباء خبر،آمد رمضان و آسمان آبی شد شبهای زمین، دوباره مهتابی شد هستی، به نماز عاشقی قامت بست عالَم، غزل خجسته نابی شد
ماه رمضان
ماه مبارک رمضان در کلام امام خمینی (رحمت الله علیه)
ماه مبارک رمضان ماه عبادت است.
ماه مبارک رمضان، ماه اجتماع است، ماه وحدت است، ماه خداست.
شما در این ماه شریف به ضیافت حق تعالی دعوت شده‌اید (دعیتم فیه الی ضیافه الله) خود را برای مهمانی با شکوه حضرت حق آماده سازید.
در این ماه شریف که به مهمانسرای الهی دعوت شده‌اید اگر به حق تعالی معرفت پیدا نکردید یا معرفت شما زیادتر نشده، بدانید در ضیافت الله درست وارد نشده‌اید و حق ضیافت را بجا نیاورده‌اید.
امام با رؤیت هلال ماه مبارک، تغییراتی در برنامه زندگی خود می دادند، از جمله دیدارهای عمومی را تعطیل می کردند تا بیش تر به دعا و قرآن و خلاصه به خودشان برسند. امام می فرمودند: «خود ماه رمضان کاری است!»
امام در ماه رمضان شعر نمی سرودند و نمی خواندند و گوش نمی دادند. سراسر ماه را به انجام مستحبات مربوط به ماه سپری می کردند. در ماه رمضان از شب تا صبح عبادت، نماز و دعا به جا می آوردند. بعد از نماز صبح مقداری استراحت می کردند و صبح زود برای کارهایشان آماده بودند. همچنین چند روز قبل از ماه مبارک رمضان دستور می دادند که چند ختم قرآن برای افرادی که مد نظرشان بوده قرائت شود. در ماه مبارک، در هر زمان کسی به نزد ایشان می رفت، او را در حال قرائت قرآن می دید در جلساتی که قاریان قرآن حضور داشتند و آیاتی قرائت می شد، به جای نشستن روی صندلی، روی زمین می نشستند. در ماه های دیگر قرائت یک جزء قرآن عادت روزانه شان بود، ولی در ماه مبارک رمضان هر روز ده جزء قرآن می خواندند و تا پایان ماه ده بار قرآن را ختم می کردند.
حاج اسماعیل دولابی افطار حقیقی
شبهای ماه رمضان است، اغلب شما جوان هستید. وضو بگیرید.
نماز بخوانید. کم حرف بزنید. کم قصّه بگویید. این چیزهایی که در تلویزیون نشان می دهند یا برای تفریح است یا برای بچه ها . شما که روزه دارید کمتر این و آن را گوش دهید. کمی به کارهایتان برسید. به کار نفس خودتان برسید . نیم ساعت یا یک ساعت بعد از نماز در سجّاده بینشینید و خدا را یاد کنید. افطار که کردید، بدنتان که آرام گرفت، به دعایی، به ثنایی یک دقیقه خدا را یاد کنید. با خودتان خلوت کنید. به قرآن نگاه کنید. یا اینکه اصلاً ساکت بنشینید. این خیلی قیمتی است . آدم افطار حقیقی را با خدا می کند . افطار حقیقی که خوردن نیست.اُبعثُ حَیّاً، آن افطار است.
نماز، پیامبر صلّی الله علیه و آله است . روزه علی علیه السّلام است . افطار خداست. از افطار بالاتر هم چیزی نیست. علی علیه السلام روزه است. یعنی هر که علی علیه السّلام را قبول کند در دنیا کم حرف می زند، آلوده نمی شود. ذکر دنیا را کم می کند ادعایش از بین می رود. هر که پیغمبر صلی الله علیه و آله را نگاه کند نماز خوانده است. ذکر خدا می گوید، دعا می کند، صلوات بر پیامبر صلّی الله علیه و آله و همه انبیاء می فرستد و همینطور می آید جلو تا خدا را ملاقات می کند و می گوید اَشهدُ، خدا را دیدم. اَشهدُ ان لا اِله اِلاّ الله می گوید و بالا می رود.
وقتی نماز می خوانیم از بالا شروع می کنیم، می گوییم اَشهدُ اَن لا اِلهَ اِلاّ الله. بعد می گوییم اَشهدُ اَنَّ مُحمداً رَسولُ صلی الله علیه و آله، بعد می گوییم. اَشهدُ انَّ علیاً ولی الله علیه السّلام از بالا که می آییم اول خدا دوم رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سوم علی علیه السّلام است . این مربوط به پس از معرفت است. ولی ما از پایین شروع کردیم رفتیم بالا . اول زاییده شدیم . بعد به عشق امیرالمؤمنین علیه السّلام، نماز و روزه وهمه نامه ی اعمالمان رفت پیش حجّت خدا. اخلاقیّات هم که مال پیغمبر صلّی الله علیه و آله است، رفت پیش پیغمبر صلی الله علیه و آله.
صفات خوب و اخلاق خوب همه مال پیغمبر صلّی الله علیه و آله است. هر چه اخلاقِ خوب است همه مال آن بزرگوار است .پیغمبر صلّی الله علیه و آله مبعوث شد برای اخلاق؛ برای فعل نیست. اصل هم اخلاق است. با اخلاق کارهای خوب از شما سر می زند. اِنَّما بُعِثتُ لِاُتَمَّمَ مَکارمَ الاَخلاقِ[۱] .
شما هم انشاءالله آخرش مبعوث شدیم بعد مردیم بعد هم مبعوث می شویم . پیغمبر ما مبعوث شد . فرمود من مبعوث شدم برای اخلاق . برای این که اخلاق را به خلق نشان بدهم و آن را پیاده کنم. بندگان را با اخلاق تربیت کنم . محمد صلی الله علیه و آله، خودش اخلاق را معرفی می کند. لِاَتَمَّ مَکارِمَ الاَخلاقِ. من مبعوث نشدم برای فعل. علی علیه السّلام برای فعل است . اگر کار خیر انجام دهیم ، به یتیم برسیم، به اسیر برسیم،به فقیر برسیم اینها همه فعل علی علیه السلام است. منتها همه ی اینها وقتی از منشأ اخلاق حرکت کند خیلی قیمتی می شود. یعنی علی علیه السّلام چون فرمان پیغمبر صلی الله علیه و آله را می برد علی علیه السلام است. علی علیه السلام خیلی علی است . چون از اخلاق پیغمبر صلی الله علیه و آله نزول کرده است. انشاء الله خدا نصیبیتان کند تا افعال خیری که از شما سر می زند منشأ آن محبت علی علیه السلام و خوبان باشد تا او شما را وادارد که اعمال را انجام دهید . تا وقتی بر سر یتیم دست می کشید قشنگ دست بکشید و گرنه مویش می شکند.
چو جور دست بر سر یتیم بکشیم که مویش تا نشود . کاش روز عاشورا کسی بودموعظه شان می کرد و می گفت موی یتیم را آهسته دست بکشید . چون یتیم نمی داند به خیالش او را می زنند . گریه می کند ، ناراحت می شود کاش کسی بود تذکر می داد . لقمه یواش به دهان یتیم بگذارید . یواش دست بر سرش بکشید .یتیم نزد خدا عزیز است.
امامان ما علیه السلام فرمودند ما یتیم هستیم. ببینید کجا را به کجا ربط داده اند. ماییم یتیم ، ماییم اسیر . ماییم چه و چه. راست هم گفته اند. حرف راست همه اش مال آنهاست . نَحنُ الیَتیمُ[۲] .
فرمود نَحنُ الفَقیرُ، نَحنُ الغَریبُ، نَحنُ الیَتیمُ. ما یتیم هستیم ، امامان ما علیه السلام یتیم هستند. یعنی مردم آنان رانمی شناسند.
آیت الله علامه طباطبایی رحمه الله علیه :
ماه مبارک رمضان تا صبح بیدار بودند. مقید بودند دعای سحر را با افراد خانواده بخوانند و پیش از ماه رمضان از همسایه ها اجازه می گرفتند که اگر برای سحر خواب ماندند آنها را بیدار کنند. ایشان در درس تفسیرشان فرموده بودند که من در طول عمرم تا به حال به یاد ندارم که شب های ماه رمضان را خوابیده باشم. علامه حسن زاده آملی می نویسد: وقتی به حضور شریف علامه طباطبایی رحمه الله علیه تشرف حاصل کرده بودم و عرض حاجت نمودم، فرمود: آقا دعای سحر حضرت امام باقر علیه السلام را فراموش مکن که در آن جمال و جلال و عظمت و نور و رحمت و علم و شرف است و حرفی از حور و غلمان نیست. اگر بهشت شیرین است، بهشت آفرین شیرین تر است.
روزه اش را با بوسه بر ضریح مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها افطار می کردند. پیاده به حرم مشرف می شد و ضریح مقدس را می بوسید سپس به خانه برمی گشت و غذا می خورد. شب های ماه مبارک در جاهایی که مجالس روضه بود شرکت می کرد و گاهی با تمام وجود گریه می کرد به طوری که بدنش می لرزید.
ایشان فرموده اند:
اگر با پایان یافتن ماه مبارک رمضان، در اعمال و کردار شما هیچ گونه تغییری پدید نیامد و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نکرد معلوم می شود روزه ای که از شما خواسته اند محقق نشده است.
اگر دیدید کسی می خواهد غیبت کند، جلوگیری کنید و به او بگویید! «ما متعهد شده ایم که در این سی روز ماه مبارک رمضان از امور محرمه خود داری ورزیم» و اگر نمی توانید او را از غیبت باز دارید از آن مجلس خارج شوید! ننشینید و گوش کنید! باز تکرار می کنم تصمیم بگیرید در این سی روز ماه مبارک رمضان مراقب زبان، چشم، گوش و همه اعضاء و جوارح خود باشید. توجه بکنید که به آداب ماه مبارک رمضان عمل کنید؛ فقط، دعا خواندن نباشد، دعا به معنای واقعی اش باشد.
میرزا جوادآقا ملکی تبریزی رحمه الله علیه:
عارف کامل و استاد بزرگ اخلاق، میرزا جوادآقا ملکی تبریزی درباره تلاوت قرآن و دعا و ذکر در ماه رمضان در توصیه ای می فرمود: «از کارهای مهم در این ماه، قرائت قرآن و دعا و ذکر است که باید از هر کدام مقدار معین انتخاب و در هر روز انجام شود. در این انتخاب، اولویت با مواردی است که باعث افزایش نشاط انسان برای عبادت گردیده و در قلب او، فکر و نوری به وجود می آورد.»
رهبر فرزانه انقلاب حضرت امام خامنه ای (مدظله):
ماه رمضان در هر سال، قطعه ای از بهشت است که خدا در جهنم سوزان دنیای مادی ما، آن را وارد می کند و به ما فرصت می دهد که خودمان را بر سر این سفره الهی در این ماه وارد بهشت کنیم. بعضی همان سی روز را وارد بهشت می شوند. بعضی به برکت آن سی روز همه سال را و بعضی همه عمر را. بعضی هم از کنار آن غافل عبور می کنند که مایه تأسف و خسران است. حالا برای خودشان که هیچ، هر کس که ببیند این موجود انسانی با این همه استعداد و توانایی عروج و تکامل، از چنین سفره با عظمتی استفاده نکند، حق دارد که متأسف شود.
دوستان سعی کنند در همه اوقات به خصوص در ماه رمضان تلاوت قرآن را از یاد نبرند. قرآن نباید از زندگی تان حذف شود. تلاوت قرآن را حتماً داشته باشید. هر چه ممکن است. تلاوت قرآن هم با تأمل و تدبر اثر می بخشد…. تلاوت قرآنی مطلوب است که انسان با تدبر بخواند و کلمات الهی را بفهمد، که به نظر ما می شود فهمید. اگر انسان لغت عربی را بلد باشد و آن چه را هم که بلد نیست، به ترجمه مراجعه کند و در همان تدبر کند؛ دو بار، سه بار، پنج بار که بخواند، انسان فهم و انشراح ذهنی نسبت به مضمون ایه پیدا می کند که با بیان دیگری حاصل نمی شود. بیش تر با تدبر حاصل می شود؛ این را تجربه کنید. لذا انسان بار اول وقتی مثلاً ده ایه مرتبط به هم را می خواند، یک احساس و یک انتباه (توجه) دارد؛ بار دوم، پنجم، دهم که همین را با توجه می خواند، انتباه (توجه) دیگری دارد یعنی انسان انشراح ذهن پیدا می کند. هر چه انسان بیش تر انس و غور پیدا کند، بیش تر می فهمد و ما به این احتیاج داریم.
آیت الله جوادی آملی (مدظله):
آیت اللّه جوادی آملی، به نقل از سیدبن طاووس، دانشمند بزرگ اسلامی، درباره بزرگ داشت ماه مبارک رمضان فرموده اند: «عده ای اول سالشان فروردین است که تلاش می کنند لباس نو در بر کنند، مثل درخت ها که اول سالشان فروردین است و لباس های نو و تازه به تن می کنند. اول سال یک کشاورز، اول پاییز است که درآمد مزرعه را حساب می کند. تاجری که کارگاه تولیدی دارد، اول سال را در فرصت دیگری تعیین می کند ولی آن ها که اهل سیر و سلوک اند، اول سالشان ماه مبارک رمضان است. آنها به حساب رسی خود می پردازند که ماه رمضان گذشته، چه درجه ای از معنویت داشته و امسال چه درجه ای دارند؟ ماه مبارک رمضان، برای سالکان کوی دوست، ماه محاسبه است.»
آیت الله مصباح یزدی (مدظله):
آب آثار و برکات زیادی دارد و سرچشمه حیات به شمار می اید «وَجَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ» در میان مواد طبیعی هیچ چیز همچون آب آلودگی ها را از بین نمی برد. بهترین، راحت ترین و مفیدترین وسیله برای شست وشو و زدودن آلودگی ها و کثافات آب است. ماه رمضان نیز ماه طهور نامیده شده است. ماهی که آلودگی ها را از بین می برد. بیش تر مردم در ماه های سال آلودگی هایی پیدا می کنند. آلودگی هایی که انسان را از خدا دور می کند یعنی گناه. براساس حکمت و تدبیر الهی ماه رمضان در میان ماه ها این خاصیت را یافته که مردم وقتی در این ماه احکام شرع را رعایت کنند و احترام آن را نگه دارند از آلودگی ها پاک می شوند. روزه، تلاوت قرآن و دعاهایی که در این ماه خوانده می شود باعث ریزش گناهان و تمیز شدن روح انسان از آلودگی ها می شود. به ویژه آن که انسان اگر بتواند موفق به توبه و استغفار شود از تمام آلودگی ها پاک می شود.
هیچ عبادتی مثل روزه ویژگی پاک کردن و تمیز کردن را ندارد. در روایت داریم که می فرماید: «اَلصُّومُ لی وَ اَنَا اُجزی به» خدا می فرماید: روزه برای من است. نمی فرماید نماز برای من است، هم چنان که می فرماید در زمین کعبه خانه من است، در ماه های سال، ماه رمضان ماه من است، در بین عبادات هم می فرماید، روزه برای من است. نماز برای شما و حج برای جامعه. اما روزه برای من است. شاید راز آن این باشد که هیچ عبادتی به اندازه روزه انسان را از وابستگی به دنیا جدا نمی کند. روزه آدم را وارسته و پاک می کند. سنگ ها را از پای انسان باز و مرغ دل را آماده پرواز می کند. در هیچ عبادتی جز روزه این حالت برای انسان به وجود نمی اید. کسانی که آداب روزه را درست رعایت کنند، لذت هایی از حالت سبکی روح می برند که از هیچ عبادتی برده نمیشود
