بین الملل

رقابت جهانی هوش مصنوعی معمولاً در قاب رقابت بین ایالات متحده و چین تبیین می‌شود، اما آسیای غربی در حال تبدیل شدن به یک نیروی تعیین‌کننده است که می‌تواند تعادل را تغییر دهد. کشورهای خلیج فارس در حال ارزیابی دوباره هم‌پیمانی‌های خود در زمینه هوش مصنوعی هستند و به عامل مهمی در تلاش‌های واشنگتن برای جذب سرمایه‌گذاری در این حوزه تبدیل شده‌اند.عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر اکنون به عنوان "کشورهای نوسان‌ساز" در ژئوپلتیک هوش مصنوعی شناخته می‌شوند. اهمیت آن‌ها در انقلاب هوش مصنوعی بر سه رکن اصلی استوار است: انرژی، منابع مالی و جغرافیا.

مشاور کرملین که به او لقب راسپوتین پوتین داده‌اند، می‌گوید روسیه تحت رهبری ولادیمیر پوتین شبیه به آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ است و از حامیان جنبش دوباره آمریکا را بزرگ کنیم خواست تا باور کنند که رئیس او آدم بدی نیست.فیلسوف روس که اغلب به عنوان «مغز پوتین» شناخته می‌شود، دولت دوم ترامپ را گامی علیه جهانی‌گرایی دانست و گفت که پیروزی رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده این است که پوتینیسم در آمریکا پیروز شده است.

وزارت امور خارجه چین امروز (سه‌شنبه) در بیانیه‌ای اعلام کرد که حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک، رویکردی ضروری و منطقی است. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است که پرونده هسته‌ای ایران در یک مقطع حساس قرار دارد و خطر تشدید تنش‌ها همچنان وجود دارد.

رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، از زمان تصدی سمت ریاست‌جمهوری در ژانویه ۲۰۲۵، کلیه هنجار‌ها و اصول بین‌المللی که پایه و اساس تأسیس سازمان ملل متحد را تشکیل می‌دهند، نادیده گرفته و نقض نموده است.جای بسی تأسف و نگرانی است که ایالات متحده آمریکا، به‌رغم عضویت دائم در شورای امنیت ملل متحد، به‌طور آشکار تعهدات خود ذیل منشور ملل متحد را نادیده گرفته و از قدرت نظامی به‌عنوان ابزار اصلی اعمال فشار برای پیشبرد اهداف سیاسی و ژئوپلیتیکی خود بهره می‌جوید.

خیرین خارجی به تأمین مالی در تمام زمینه‌ها می‌پردازند، از مدرسه گرفته تا پروژه‌های انرژی و در این میان، آژانس‌هایی نظیر «آژانس توسعه جهانی ایالات متحده» (USAID)، یک نقش محوری در این کمک‌ها ایفا می‌کند.

شاید انتظار تئوری‌پردازان این بود که اروپا به خاطر وقوع جنگ اوکراین و رویارویی با روسیه، دست روی دست می‌گذارد تا دچار یک بحران همه‌گیر گازی شود، سپس مجبور باشد برای تامین گاز خود دست به دامان ایران شود. این اتفاق نیفتاد، اما این تئوری در کنار متهم شدن ایران به همراهی با روسیه برای تجاوز به امنیت اروپا از طریق ارسال پهپاد و موشک بالستیک و اقدامات اتحادیه در جریان اعتراضات ۱۴۰۱، روابط ایران و اروپا را به حدی تیره و امنیتی کرد که با گذشت دو سال از آن زمان هنوز تبعات این مسائل برطرف نشده است. یک خط رجزخوانی سیاسی در شبکه افق، تبدیل به بخشی از سیاست‌گذاری ایران در قبال اروپا شد.

راهبرد مسکو بخشی از سیاست "نگاه به شرق" است که در اوایل دهه ۲۰۱۰ در چارچوب سیاست خارجی و استراتژی اقتصادی روسیه تدوین شد. هدف اصلی این رویکرد، توسعه روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای آسیایی بود، به‌ویژه در شرایطی که اتحادیه اروپا، همچنان مهم‌ترین شریک خارجی روسیه محسوب می‌شد. تنش‌های سیاسی با اروپا و فشار بروکسل در جریان مذاکرات عضویت روسیه در سازمان تجارت جهانی، آسیب‌پذیری مسکو را در برابر غرب آشکارتر کرد.

چین که تا یک دهه پیش سیاست عدم استقرار نیروهای نظامی در خارج از کشور را دنبال می‌کرد، اکنون در حال تغییر رویکرد است. پکن با تأسیس پایگاه‌های نظامی در بنادر تجاری، به دنبال ایجاد یک جایگاه قدرتمند در معادلات نظامی جهانی است.

چین که در سال ۲۰۱۹ از موشک مافوق صوت DF-۱۷ رونمایی کرد، اکنون این سلاح را وارد مرحله تولید و استقرار کرده است. در مقابل، ایالات متحده نیز در حال توسعه موشک ARRW است که با بمب‌افکن پرتاب می‌شود.

هند با گذشت سه دهه چه کرده است؟ نتایج تازه‌ترین نظرسنجی انجام شده توسط بانک جهانی، اما نشان می‌دهد که تنها یک درصد از خانوار‌های هندی در سال ۲۰۲۴ زیر خط فقر جهانی قرار داشته‌اند. خط فقر جهانی که به جا مانده از مفهوم معروف «یک دلار در روز» است، اکنون براساس برابری قدرت خرید (PPP) به ۲.۱۵ دلار در روز رسیده است، بنابراین هند تقریبا فقر مطلق را ریشه‌کن کرده است.

بانک خلق چین در ۱۷ مارس ۲۰۲۵، به طور ناگهانی اعلام کرد که سیستم تسویه مرزی RMB دیجیتال به طور کامل به ۱۰ کشور آسه آن و ۶ کشور خاورمیانه متصل خواهد شد، به این معنی که ۳۸ درصد از حجم تجارت جهان از سیستم سوئیفت تحت سلطه دلار آمریکا عبور خواهد کرد و مستقیما وارد "لحظه RMB دیجیتال" خواهد شد. با این اقدام ۳۸ درصد از حجم تجارت جهان از سیستم سوئیفت تحت سلطه دلار آمریکا عبور خواهد کرد و مستقیما وارد "لحظه RMB دیجیتال" خواهد شد.

تماس‌های ترامپ با ولادیمیر پوتین به روشنی نشان داد که سیاست‌های او در قبال روسیه نه تنها تأثیری مثبت بر منافع اوکراین ندارد، بلکه هیچ تغییری در رفتار پوتین ایجاد نمی‌کند. در آخرین مکالمه‌ای که بین آنها صورت گرفت، ترامپ نتوانست روسیه را به عقب‌نشینی وادار کند و حملات روسیه به اوکراین حتی همان هفته بدون توقف ادامه داشت. این وضعیت به‌وضوح آشکار کرد که اروپا نمی‌تواند در این بحران روی رهبری ایالات متحده حساب کند و باید به دنبال مسیر‌های تازه‌ای برای تقویت امنیت و همبستگی خود باشد.

با وجود هشدار بیش از هزار اقتصاددان و رهبر تجاری درباره خطرات اقتصادی این اقدام، هوور لایحه اسموت-هاولی را امضا و آن را به قانون تبدیل کرد. این قانون با اقدامات تلافی‌جویانه همراه شد و کشورها تعرفه‌های واردات محصولات آمریکایی را افزایش دادند. جنگ تجاری ناشی از آن موجب کاهش 70 درصدی ارزش واردات و صادرات آمریکا بین سال‌های 1929 تا 1932 شد؛ در حالی‌که عوامل دیگری نیز بر اقتصاد ضربه وارد کردند، قانون اسموت-هاولی باعث عمیق‌تر شدن رکود اقتصادی شد.

چین با کنترل ۵۵٪ از پردازش لیتیوم جهان، نقش بازیگر اصلی این صنعت را بازی می‌کند. با این حال، این کشور برای تأمین مواد خام مورد نیاز خود، سرمایه‌گذاری‌های پرخطری را در معادن آفریقا و آمریکای لاتین انجام داده تا یک‌سوم لیتیوم خام جهان را در اختیار بگیرد.

هوش مصنوعی در آستانه تبدیل شدن به فناوری استراتژیک مرکزی در اوایل قرن بیست و یکم است. چالش برای ایالات متحده واضح است: حفظ رهبری در توسعه هوش مصنوعی و در عین حال اطمینان از ایمنی و اعتماد عمومی. برقراری این تعادل یک ضرورت عملی است که برای استقرار مسئولانه و گسترده هوش مصنوعی در ایالات متحده و اطمینان از اینکه هوش مصنوعی برای انسان ها کار می کند ضروری است.حاکمیت غیرمتمرکز هوش مصنوعی چابکی و نوآوری را ارتقا می دهد، اما خطر قوانین ایمنی ناکافی فدرال را نیز به همراه دارد.