نمی‌توان از برداشت بی‌رویه آب خزر توسط همسایگان این دریاچه غافل ماند. سال‌هاست این کشورها، مخصوصا ترکمنستان و قزاقستان، دو کشور ساحلی خزر با نصب دستگاه‌های شیرین‌کننده آب خزر را با انتقال به شهرهای ساحلی مصرف می‌کنند.
به گزارش نباء خبر،شرایط تغییرات اقلیمی، گرما و خشکسالی در ایران، این‌بار دامن بزرگترین دریاچه دنیا را گرفت و طبق اعلام سازمان هواشناسی: «تراز آب دریای خزر طی بیست و شش سال 1.5 متر کاهش یافته است» در این میان نمی‌توان از برداشت بی‌رویه آب خزر توسط همسایگان این دریاچه غافل ماند. سال‌هاست این کشورها، مخصوصا ترکمنستان و قزاقستان، دو کشور ساحلی خزر با نصب دستگاه‌های شیرین‌کننده آب خزر را با انتقال به شهرهای ساحلی مصرف می‌کنند.
اما در ایران و برای انتقال آب خزر به فلات مرکزی، جنجال بسیاری توسط کارشناسان و نمایندگان استان‌های شمالی به راه افتاد و آنها از کاهش آب این دریاچه ابراز نگرانی می‌کردند، درحالی‌که روزگذشته بهزاد لایقی، مدیرکل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی ایران، با اشاره به کاهش ۵ سانتی‌متری تراز آب دریای خزر نسبت به سال گذشته، گفت: «براساس داده‌های ایستگاه‌های پایش، تراز آب دریای خزر از سال ۱۳۷۴ تاکنون در مدت بیست و شش سال 1.5 متر کاهش یافته که میزان قابل توجهی است.» هر چند که لایقی، مهمترین عامل کاهش تراز آب این دریاچه را کاهش بارندگی در حوضه آبریز دریای خزر و کم شدن دبی رودخانه‌های این حوضه به‌ویژه رودخانه ولگا که بیش از ۸۵ درصد آب دریای خزر را تامین می‌کند، می‌داند، اما معتقد است که «حجم آبی که سالانه در این دریاچه از دست می‌رود، کم نیست بنابراین به‌نظر نمی‌رسد که راهکارهای مصنوعی و انسانی، مانند طرح‌های انتقال آب یا کاهش مصرف آب رودخانه‌های حوضه آبریز دریای خزر بتواند مشکلات را برطرف و کمبود آب را جبران کند و تنها بارش است که می‌تواند این شرایط را تغییر دهد.»
فاجعه محیط زیستی تا پایان قرن 21
این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که در دی‌ماه سال 99، مقاله‌ای در نشریه معتبر نیچر منتشر شد که «تا پایان قرن ۲۱ تراز آب دریای خزر بین ۹ تا ۱۸ متر کاهش می‌یابد که می‌تواند تاثیر زیادی بر محیط‌زیست، ژئوپلتیک، اقتصاد، سیاست و مباحث اجتماعی کشورهای منطقه بگذارد» در رابطه با این مقاله همایون خوشروان مجری طرح بین‌المللی اثر نوسانات دریای خزر گفته بود: «نکته قابل توجه این است اگر این پیش بینی برای دریای خزر درست باشد و این کاهش را داشته باشیم ترکمنستان و روسیه و حتی برخی مناطق قزاقستان بیشترین آسیب را خواهند دید و کشورهایی مانند ایران و جمهوری آذربایجان که شیب نسبتا تندی در بخش خشک و کم ژرفای خود دارند میزان آسیب پذیریشان کمتر خواهد بود اما فراموش نکنیم که در سواحل شمالی کشور ما هم مناطق بسیار کم شیبی مانند منطقه ساحلی مشرف در استان گلستان و بخش شرقی استان مازندران که شامل شبه جزیره میانکاله و خلیج گرگان می شود وجود دارد اینها مناطق بسیار بسیار آسیب پذیری هستند حتی الان که تراز آب دریای خزر به منهای ۲۸ رسیده بخش وسیعی از تالاب گمیشان خشک شده و خلیج گرگان هم به سمت خشکزایی فعالی پیش می رود.» این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که کارشناسان علت پس‌روی آب خزر را سدهای بی شماری بر روی رودخانه های شمالی دریای خزر که ۸۰ درصد منابع آب خزر را تامین می‌کنند، می‌دانند و همین بهره برداری موجب کاهش حجم ورودی آب رودخانه‌ها می‌شود و اگر این روند تداوم یابد همزمان با گرمایش زمین و خشک شدن دریای خزر می‌تواند این مشکل را به شکل فزاینده‌ای افزایش دهد.
