همکاری‌های ادامه‌دار تهران و مسکو

بنا بر آنچه  اسپوتنیک از دومین همایش جهانی غله که در شهر سوچی روسیه برگزار شده، گزارش داده است  به گفته”اولگ راگاچف معاون شرکت روسی “روس ترانس کوم”، “در حال حاضر رساندن غله به ایران از طریق دریای خزر ۱۶ شبانه‌روز و از طریق دریاهای آزوف و سیاه بین ۳۰ تا ۳۶ روز طول می‌کشد. در صورت اجرای طرح “شمال ـ جنوب” مدت زمان لازم برای رساندن گندم به جمهوری آذربایجان که اکنون به‌ طور متوسط هشت شبانه‌روز طول می‌کشد، به ۳ تا ۴ روز کاهش خواهد یافت”.

این سخنان که در واقع نمونه ای دیگر از علاقه‌مندی مسئولان روسیه برای ایجاد کریدور ترانزیتی از شمال به جنوب ایران است بخوبی نشان می دهد موقعیت استراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک ایران مورد توجه کشورهای بزرگ جهان بوده و هست. موقعیت مناسب ریلی و جاده‌ای و دسترسی ایران به سواحل طولانی در خلیج فارس، دریای عمان، دریای مکران، سواحل دریای خزر در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه تولیدکنندگان بزرگ اقتصادی جهان بوده است چناچه بعضی مسیرهای ناتمام ریلی و جاده‌ای ایران تکمیل شود ایران می‌تواند از عبور و ترانزیت کالا از خطوط ریلی و جاده‌ای خود درآمد سرشاری داشته باشد.

بر همین اساس نیز موافقتنامه کریدور حمل ونقل بین‌المللی شمال – جنوب (NOSTRAC) در شهریور ماه ۱۳۷۹ در سن پترزبورگ روسیه به امضای وزرای حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه رسید.

کریدور شمال – جنوب مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا است که در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا ۴۰ درصد کوتاه‌تر و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد ارزان‌تر است. این کریدور یکی از مسیرهای مهم ترانزیتی در آسیای میانه است و کشورهای در مسیر این کریدور هر یک با تشکیل اتحادیه و انعقاد قراردادهای همکاری در رقابتی همه‌جانبه به توسعه و تجهیز بنادر، جاده‌ها، ترمینال و مسیرهای ریلی خود مشغول هستند.

کریدور شمال – جنوب  در سال ۱۹۹۳ میلادی متعاقب برگزاری اجلاس کمیسیون اروپا وزرای حمل و نقل کشورهای عضو، علاوه بر کریدورهای شمالی، مرکزی و جنوبی شاهراه ترانزیتی موسوم به کریدور ترانزیتی شمال – جنوب را معرفی کرده و به تصویب رساندند.

این کریدور ارتباط ترانزیتی کشورهای شمال اروپا و روسیه از طریق ایران و دریای خزر به کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیا برقرار می‌سازد. در این میان اتصال خلیج عمان و بندر چابهار در ساحل شرق دریای مکران یا دریای عرب به عنوان بندری استراتژیک به این کریدور در مبادله کالا به شرق کشور و همسایه‌های شرقی و آسیای میانه نقش مهمی ایفاد خواهدکرد.

در صورت فعال شدن تمام حلقه‌های این زنجیره ، انتقال کانتینر از بندر بمبئی به مسکو حدود یک ماه زمان نیاز دارد در حالی که ترانزیت کانتینری مشابه از طریق دریای بالتیک افزایش ۲۰ درصدی هزینه حمل و نقل را در پی دارد.