ایران و روسیه چگونه تجربه‌ها و فناوری‌های نظامی در جنگ اوکراین و خاورمیانه را به اشتراک گذاشتند؟

به گزارش نبأخبر،گزارش‌های رسانه‌ای همچنین حاکی است، ایران قرار است چندین هزار فروند پهپاد شاهد ۱۰۱ و پهپاد‌های پیشرفته‌تر شاهد ۱۰۷ به روسیه بفروشد. به علاوه، کارخانه مستقر در جمهوری تاتارستان نیز خط تولید این نوع از پهپاد‌ها را راه اندازی خواهند کرد. در حالی که گروه‌های مورد حمایت ایران در هر عملیات خود در خاورمیانه حداکثر از دو یا سه شاهد ۱۰۱ استفاده می‌کنند، ارتش روسیه ظرفیت انجام حملات پهپادی گسترده در اوکراین را دارد و این امکان آزمایش و ارتقاء توان رزم این تسلیحات را فراهم می‌سازد. همه اینها نشانه هایی است از اینکه چگونه درگیری ها در اوکراین و خاورمیانه رویدادهایی در هم تنیده اند و فن آوری های نظامی در هر دو جبهه بین گروه های درگیر به اشتراک گذاشته می شوند.

نیکیتا اسماگین در اندیشکده کارنگی نوشت: دلایل زیادی وجود دارد که چرا ایران و روسیه متحدان رسمی محسوب نمی شوند. حاکمان این کشورها به یکدیگر اعتماد کافی ندارند. آنها در بازارهای انرژی رقیب یکدیگر هستند و ایدئولوژی شیعی انقلابی ایران و محافظه کاری سیاسی روسیه به سختی کنار هم قابل جمع اند. اما وقتی پای مسائل نظامی به میان می آید، آنها در مخالفت با ایالات متحده به هم نزدیک تر و متحد می شوند.

در ادامه این مطلب آمده است: در حال حاضر، مسکو نقش محدودی را در رویارویی فعلی خاورمیانه بین تهران و واشنگتن ایفا می کند. اما کرملین متقاعد شده که ایالت متحده در حال استفاده از اوکراین برای به راه انداختن یک جنگ نیابتی علیه روسیه است و این بدان معناست که روسیه احتمالا بر این اعتقاد است که این حق را دارد که هر کجا از جهان که بخواهد از جمله در خاورمیانه می تواند یک جنگ نیابتی علیه ایالات آغاز کند.

وقتی سخن از پهپاد به میان می آید، ماجرای همکاری بین ایران و روسیه بر سر زبان هاست: گزارش های رسانه ای متعددی درباره ایجاد یک کارخانه تولید پهپاد در جمهوری تاتارستان روسیه منتشر شده که در آن پرنده های بدون سرنشین ایرانی تولید می شوند. مهمتر اینکه روسیه احتمالا به زودی پهپاد جدید ساخت ایران، شاهد 101 را تحویل خواهد گرفت.

هرچند شاهد 101 کوچکتر از مدل های قبلی است و این ظرفیت ترابری این پرنده را کاهش می دهد، اما شاهد 101 می تواند تا 600 کیلومتر پرواز کند و ابعاد کوچک آن بدان معناست که شناسایی و ساقط کردنش برای دشمن کاری بس دشوار است. پهپادهای شاهد 101 همچنین به سادگی قابل حمل هستند و بدون جلب توجه پرتاب می شوند.

در حالی که جنگ در غزه ادامه دارد، تعداد حملات گروه های تحت حمایت ایران به اهداف آمریکایی در عراق و سوریه در حال افزایش است. قبلا این حملات توسط راکت های ابتدایی انجام می شد، اما کنون با استفاده از پهپادهای 101 صورت می گیرد. وقتی در 28 ژانویه یک پهپاد شاهد 101 پایگاهی آمریکایی در مرز بین سوریه و اردن را هدف قرار داد، 3 سرباز آمریکایی کشته و بیش از 30 نفر مجروح شدند. آمریکا با انجام حملاتی به گروه های تحت حمایت ایران در سوریه و عراق تلافی کرد. اما شاهد 101 نشان داده که می تواند از سامانه های دفاع موشکی آمریکا بگریزد.

گزارش های رسانه ای همچنین حاکی است، ایران قرار است چندین هزار فروند پهپاد شاهد 101 و پهپادهای پیشرفته تر شاهد 107 به روسیه بفروشد. به علاوه، کارخانه مستقر در جمهوری تاتارستان نیز خط تولید این نوع از پهپادها را راه اندازی خواهند کرد. در حالی که گروه های مورد حمایت ایران در هر عملیات خود در خاورمیانه حداکثر از دو یا سه شاهد 101 استفاده می کنند، ارتش روسیه ظرفیت انجام حملات پهپادی گسترده در اوکراین را دارد و این امکان آزمایش و ارتقاء توان رزم این تسلیحات را فراهم می سازد.

همه اینها نشانه هایی است از اینکه چگونه درگیری ها در اوکراین و خاورمیانه رویدادهایی در هم تنیده اند و فن آوری های نظامی در هر دو جبهه بین گروه های درگیر به اشتراک گذاشته می شوند. حماس تانک های اسرائیلی را با کوادکوپتر هدف قرار می دهد؛ تاکتیکی که توسط سربازان اوکراینی و روسی توسعه پیدا کرده است. روسیه همچنین موافقت کرده که جت های جنگنده و هلیکوپترهای نظامی در اختیار ایران قرار دهد.

پهپادهای ایران که توانمندی خود در گریز از سامانه های دفاعی ایالات متحده در خاورمیانه را به اثبات رسانده اند، اکنون باید در برابر سامانه های دفاعی ساخت آمریکا در اوکراین مورد آزمایش قرار بگیرند. به همین دلیل است که اسرائیل عجله ای برای به اشتراک گذاشتن سامانه دفاعی گنبد آهنین خود با اوکراین ندارد. ایران در حال مطالعه عملکرد پهپادها در اوکراین است و قادر خواهد بود نقاط ضعف سامانه های دفاع هوایی ای را که علیه آنها دست به عملیات می زند شناسایی نماید.

مسکو و تهران معتقدند دشمنی مشترک در واشنگتن دارند. تا این لحظه مشهودترین همکاری ایران و روسیه علیه ایالات متحده در خاورمیانه در سوریه رخ داده است اما فرصت های بسیاری برای گسترش این همکاری ها وجود دارد. سیاست خارجی روسیه اغلب مبتنی بر این اصل است که “هرکاری که آمریکا می تواند انجام دهد ما هم می توانیم.» به رسمیت شناختن مناطق جداشده آبخازیا و اوستیای جنوبی در قفقاز جنوبی و تهاجم همه جانبه به اوکراین در سال 2022 همگی از سوی مسکو به عنوان اقداماتی مشابه اقدامات گذشته آمریکا توجیه می شوند. اگر مقام های روسی معتقد باشند که ایالات متحده در حال انجام یک جنگ نیابتی علیه روسیه در اوکراین است، منطق حاکم بر کرملین اقتضا می کند که آنها هم حق شروع یک جنگ نیابتی بر علیه ایالات متحده را در هر کجای جهان برای خود محفوظ بدانند.

منطقه خاورمیانه بدیهی ترین انتخاب برای شروع چنین رویارویی ای خواهد بود، زیرا نه تنها احساسات ضدآمریکایی در این منطقه در اوج قرار دارد، بلکه به این دلیل که موقعیت فعلی واشنگتن نیز مبهم به نظر می رسد. نیروهای آمریکایی (آنگونه که حملات اخیر گروه های تحت حمایت ایران نشان داد) آسیب پذیر هستند و روسیه دارای زیرساخت های نظامی کافی در منطقه (سوریه) و یک شریک قابل اتکا به نام ایران است.

تبادل فن آوری، اطلاعات و تجربیات بین تهران و مسکو و هماهنگی نزدیک آنها در جنگ علیه واشنگتن برای هر دو طرف سودمند بوده است. هر حمله ای از سوی گروه های تحت حمایت ایران علیه اهداف نظامی آمریکا از سوی مسکو یک موفقیت قلمداد شده و هر حمله موشکی علیه سامانه های دفاع هوایی آمریکایی یک منبع اطلاعات نظامی است که می تواند برای شناسایی نقاط ضعف چنین سامانه هایی مورد استفادهد قرار گیرد. از این رو ما شاهد ظهور یک جبهه متحد علیه واشنگتن هستیم که از دریای بالتیک تا خلیج فارس امتداد دارد.

در حال حاضر روسیه مداخله مستقیمی در اقدامات ضد آمریکایی در منطقه خاورمیانه ندارد. اما اگر جنگ در اوکراین آرام شود، احتمال مداخله روسیه در این رویارویی نیز افزایش می یابد. صنعت رو به رشد دفاعی روسیه و تعداد بالای نظامیان روسی با تجربه حضور در صحنه نبرد به راحتی می تواند به جبهه خاورمیانه منتقل شود.