برچسب: نقدینگی

سرعت رشد پایه پولی نیز که در ماه‌های گذشته بر خلاف سرعت رشد نقدینگی، روند صعودی داشت، در مهرماه کاهشی شد.همچنین در دوازده ماه منتهی به مهرماه، سرعت رشد پایه پولی به زیر ۴۰ درصد رسید.

بانک مرکزی در گزارش خود مدعی شده که سرعت رشد پایه پولی کاهش پیدا کرده که البته آمار ارایه‌شده چنین چیزی را تایید می‌کند. اما همزمان با اینکه رقم پایه پولی در یک ساله منتهی به تیرماه امسال، از 653 هزار میلیارد تومان به 921 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده، مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها نیز از 176 هزار میلیارد تومان به بیش از 445 هزار میلیارد تومان جهش یافته است!

نرخ بیکاری ایران در سال گذشته میلادی 9.3 درصد بوده است. این نهاد پیش‌‌بینی‌ کرده که تا پایان سال 2023 نرخ بیکاری ایران به 9.4 درصد می‌رسد. این افزایش متوقف نشده و پیش‌بینی صندوق حاکی از آن است که نرخ بیکاری در سال 2024 به 9.6 درصد خواهد رسید.

برای تحلیل درست آنچه زیر پوست فرآیندهای پولی نظام اقتصادی ایران می‌گذرد، نیاز به آمار دقیق و با جزییات و فضای کارشناسی مبتنی بر آمار و ارقام است. اتفاقی که باتوجه به تاخیر در اطلاع‌رسانی و بسنده کردن به مقاله‌های یکجانبه روابط عمومی محور، از جامعه کارشناسی گرفته شده است.

در بعضی کشورها که سیستم نظارتی قوی ندارند، از جمله ایران، نمی‌‌‌توان اطمینان پیدا کرد زمانی که تسهیلات به تولیدکننده داده می‌شود حتی 70درصد آن دقیقا در محل خود مورد استفاده قرار بگیرد. می‌‌‌دانیم که انحراف بسیار زیادی وجود دارد و سیستم نظارتی ما برای اینکه جلوی این انحراف را بگیرد توان کافی ندارد. همه این موارد سبب شده است که کشورهای معدودی به دنبال برنامه‌‌‌های هدایت اعتبار باشند و متاسفانه یکی از کشورهای معدود ایران است.

سوال این است که اگر برنامه‌‌‌ریز قدرت تشخیص نداشته باشد و تصورش غلط باشد در آن صورت برنامه هدایت اعتبار به جای اینکه اقتصاد را جلو ببرد، مانع پیشرفت اقتصادی می‌شود. بنابراین همان ایراداتی که به نظام برنامه‌‌‌ریزی متمرکز دستوری وارد می‌شود، اینجا هم در حوزه پولی به برنامه‌‌‌های هدایت اعتبار وارد است؛ زیرا موفقیت این برنامه به‌شدت بر تصمیم درست سیاستگذار بستگی دارد.

در بعضی کشورها که سیستم نظارتی قوی ندارند، از جمله ایران، نمی‌‌‌توان اطمینان پیدا کرد زمانی که تسهیلات به تولیدکننده داده می‌شود حتی 70درصد آن دقیقا در محل خود مورد استفاده قرار بگیرد. می‌‌‌دانیم که انحراف بسیار زیادی وجود دارد و سیستم نظارتی ما برای اینکه جلوی این انحراف را بگیرد توان کافی ندارد. همه این موارد سبب شده است که کشورهای معدودی به دنبال برنامه‌‌‌های هدایت اعتبار باشند و متاسفانه یکی از کشورهای معدود ایران است.

در فروردین ماه 1402، بالاترین رشد پایه پولی حداقل در 14 سال اخیر، در این ماه رخ داده است. نرخ رشد این متغیر پولی در یک سال منتهی به اولین ماه سال جاری 45 درصد بوده، و به 8 هزار و 870 همت رسیده است. این افزایش به لحاظ مقداری برابر با 120 همت رقم خورده است.

علت اصلی رشد پایه پولی، نه در بانک مرکزی، بلکه ریشه در سیاست‌های مالی دولت و آن هم عمدتاً به خاطر تحریم‌ها است.

همه عوامل تورم اگر خود را در نهایت با رشد نقدینگی همراه نکنند، موفق به افزایش سطح عمومی قیمت‌ها نخواهند شد و دلیل تاکید بر رشد نقدینگی به عنوان عامل اصلی کنترل تورم همین است.

عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی با بیان اینکه ‏بانک مرکزی به توئیت دوهفته پیش پاسخ مبسوطی داده اعلام کرد که ۸ برابر شدن برداشت بانکها در کمتر از دو سال را رد نکرده اند.

درخرداد ماه ۱۴۰۰ اضافه برداشت و مانده ریپوی بانکها نزد بانک مرکزی جمعاً ۴۰ همت بود. این رقم در ظرف کمتر از ۲ سال به بیش از ۸ برابر رسیده است!

آلارم‌های رشد نقدینگی هر روز صدای بیشتری از خود نشان می‌دهند، اما دولت حتی نرخ‌های بازار آزاد را نیز قبول ندارد دیگر چه برسد به هشدار‌های اقتصاددانان که معقدند رشد نقدینگی با این وضعیت منجر به سقوط بیشتر ارزش ریال خواهد شد.

برنامه‌ریزی برای جذب سرمایه و مشارکت بخش خصوصی بدون توجه به سایر عوارض مهم و بسیار حساس اقتصادی به ویژه نقدینگی با مخاطرات جدی همراه خواهد شد. به عبارتی تبدیل بخشی از نقدینگی به منابع سرمایه‌گذاری به هنر مدیریت و برنامه‌ریزی نیاز دارد تا سیاست‌گذاری‌های دستوری که سال‌ها است ناکامی آن به اثبات رسیده است.

سهم واقعی پول در نقدینگی بیش از آنی است که از آمار پولی برداشت می‌شود. بنابراین انتظارات تورمی بالا، موجب شده است تکانه‌های پولی بلافاصله روی تورم تخلیه شود و اثری بر رشد حقیقی اقتصاد نداشته باشد و با افزایش تورم و به تبع آن نرخ ارز، نیاز بنگاه‌ها به منابع بیش از گذشته می‌شود.