دانش استحصال سزیم- 137 که ایزوتوپی بسیار مفید در حوزه‌های صنعت و پزشکی است اهمیت راهبردی دارد زیرا هر نوع تجهیز صنعتی که در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد، نیاز به چشمه پرتوزا دارد و سزیم از چشمه‌های پرتوزای پرکاربرد به شمار می‌رود.
محمدصادق زحمتکش|به گزارش نبأخبر،ايران باری دیگر با تلاش متخصصان داخلی خود، توانست به دانش استحصال سزیم- 137 که ایزوتوپی بسیار مفید در حوزه‌های صنعت و پزشکی است، دست پیدا کند.
این دستاورد، علیرغم اهمیت آن به عنوان یک گام پیشرفته بسوى تکمیل چرخه های رنسانس علمی هسته ای ايران، در عین حال پیامی روشن برای کشورهایی است که محاصره اقتصادى صنعتى وعلمى بى سابقه اى را بر آن تحمیل می کنند وچگونه ايران عزم خود را جزم کرده تا جریان یک طرفه حملات علیه صنعت و دانش هسته‌ای ان را تغییر دهد.
دانشمندان هسته ای ایران برای اولین بار با برپایی یک نمایشگاه از دستاورد‌ها در حاشیه کنفرانس عمومی سالانه آژانس بین المللی اتمی سعی دارند با رونمایی از جدید‌ترین دستاورد هسته‌ای که با تلاش متخصصان داخلی حاصل شده، با تهاجم ظالمانه علیه ایران مقابله کنند.
به گفته معاون سازمان انرژی اتمی ایران دانش استحصال سزیم- 137 که ایزوتوپی بسیار مفید در حوزه‌های صنعت و پزشکی است اهمیت راهبردی دارد زیرا هر نوع تجهیز صنعتی که در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد، نیاز به چشمه پرتوزا دارد و سزیم از چشمه‌های پرتوزای پرکاربرد به شمار می‌رود. دکتر سیدامیرحسین فقهی در حاشیه آیین رونمایی از پروژه “رادیونو‌کلیید سزیم- 137” که در نمایشگاه “روایت خدمت” برگزار شد این وعده را هم داد که در آینده نزدیک خبر‌های دیگری درباره استخراج سایر عناصر ارزشمند که در زباله‌ها و پسماند‌های هسته‌ای وجود دارد، خواهید شنید.
رئیس سازمان انرژی اتمی محمد اسلامی پیشتر در اظهار نظری گفته بود، با اتخاذ راهبرد صنعتی‌سازی انرژی اتمی، علاوه بر اینکه دستاورد‌های این صنعت پاک را به زندگی مردم می‌آوریم، زمینه‌های بهانه‌جویی غربی‌ها را هم از بین خواهیم برد.
اسلامی، در یک نشست خبری در حاشیه نمایشگاه “روایت خدمت ” گفت: رونمایی تولید سزیم 137 حاصل یک تلاش شش ماهه از ایده تا نتیجه است. سازوکار ایجاد شده در انرژی اتمی که مرهون خون شهدا است با خودباوری کارکنان ما عجین شده و ایجاد قابلیت با یک خودباوری بی نظیر و تیمی جوان محقق شده است واز دانش و ظرفیت و منابعی که داشتیم در یک فرایند تخصصی و پیچیده و با رعایت الزامات ایمنی آن را در چرخه قرار دهند و همکاران ما توانستند با شکافت مواد در اختیار، سزیم 137 را استخراج کنند. آنچه برای ما مهم است اینکه در چارچوب نیازهای کشور از این ظرفیت و امکان بهره لازم را ببریم و این کار در چارچوب پادمان و نظارت آژانس انجام می‌شود و باید تأکید کنیم که ظرفیت تولید سزیم با نیاز کشور منطبق است ونکته حائز اهمیت این است که ما متوقف نمی‌شویم.
دانشمندان ایرانی هم از فرصت‌هایی که در کشور است استفاده می‌کنند و هم سعی می‌کنند فرصت‌ها را خلق کنیم. واینک فلزی که آمریکا ان را بیشتر از طلا می‌خواهد وچین به دلیل سهم 96 درصدی از تولید این فلز که یکی از استراتژیک‌ترین فلزات روی زمین است انحصار دارد، در اختیار ایران قرار گرفته است.
در مجموع 16 فلز ازعناصر خاکی نادر استراتژیک در جهان که اکنون در انحصار چین است ویکی از این فلزات نادر سزیوم است که هر اونس آن دو برابر قیمت طلا ارزش دارد و سه معدن تولیدکننده این فلز در جهان وجود دارد که همگی آنها توسط چین کنترل می‌شوند.
سزیوم در سطح جهانی فوق العاده نادر است. وزارت کشور آمریکا در ماه مه سال 2018 سه فلز لیتیوم، سزیوم و تانتالم را در فهرست فلزات معدنی مهم خود قرار داد.
بر اساس گزارش اویل پرایس، برتری در جنگ فناوری بدون این فلزات حاصل نمی‌شود و بنابراین هر کس که کنترل تولید آنها را در اختیار دارد، از دست بالاتری برخوردار است.
ارزش کاربردی سزیوم
“هسته رادیواکتیو سزیم 137” دارای ارزش اقتصادی، فناوری و دانش پایه و کاربردهای متعدد در مقیاس آزمایشگاهی است و بخش مهمی از نیاز کشور به منابع صنعتی را برطرف می کند.
این هسته رادیواکتیو که نیم عمر آن 30 سال است، به طور طبیعی وجود ندارد و در نتیجه فعالیت های راکتور، به ویژه در سوخت هسته ای مصرف شده و زباله های رادیواکتیو یافت می شود.
با توجه به نیاز کشور به تولید سزیم 137 و سختی واردات این هسته رادیواکتیو، پروژه تحقیقاتی برای کسب دانش فنی برای جداسازی و خالص سازی این ماده از محصولات شکافنده اورانیوم در پژوهشگاه علوم و فناوری هسته ای آغاز شده که در ژوئیه 2023 با موفقیت راه اندازی شد.
هسته رادیواکتیو سزیم-137 کاربردهای پزشکی و صنعتی زیادی دارد و در دستگاه های پرتو درمانی، براکی تراپی ومداوای سرطان پروستات ، سرطان‌های سر و گردن ، رادیوتراپی، دستگاه کالیبراسیون چکش ضربه فنر، و انواع مختلف دستگاه های اندازه گیری صنعتی استفاده می شود.
در حال حاضر، سزیم 137 در فعالیت بالا برای تابش فرآورده های خونی، لوازم آرایشی، مواد غذایی و سایر محصولات استفاده می شود. سزیم-137 همچنین برای تابش محصولات خونی قبل از تزریق به بیمار برای جلوگیری از بیماری پیوند در مقابل بیمار GvHD قابل استفاده است.
یکی از کاربردهای سزیم-137 در حفاری چاه برای به دست آوردن اطلاعات وداده های لازم در مورد مشخصات کلی طبقات، از جمله نوع سنگ، خواص پتروفیزیکی، ساختار لایه های اطراف چاه و اطلاعات مربوط به چینه‌های پوسته زمین است.
دانشمندان ایرانی در حوزه‌های مختلف صنعت هسته‌ای با تلاش شبانه‌روزی و اراده‌ی فولادین خود ، معنای کلمه “ما می‌توانیم” را اجرائی کنند و فرصت خدمت را به نشانه ای از توان علمی و فناوری کشور تبدیل کرده‌اند.
از دهه 1990، بزرگترین کاربرد این عنصر، فرمت سزیم برای سیالات حفاری بوده است، اما طیف وسیعی از کاربردها در تولید برق، الکترونیک و شیمی دارد. دانشمندان همچنین در حال مطالعه استفاده از سزیم به عنوان سوخت در موتورهای فضاپیما هستند.
انچه برای دانشگاه وجامعه نخبگان ایرانی در زمینه تحقیقات ایمنی و تولید رادیو و امنیت آن مهم است نیازهای جامعه را در بحث سلامت و تولید رادیوداروها تامین شود واین موضوعی بود که جامعه پزشکی طلب می‌کرد که به همین دلیل تامین رادیوداروها هم‌اکنون با یک تقاضای قابل ملاحظه‌ای مواجه شده در دستور کار دانشمندان قرار گرفت.
این مسیر همچنان ادامه دارد ودانشمندان هسته ای ایران اهتمام ویژه‌ای در زمینه تحقیقات و تولیدات محصولات و تاکید و تمرکز ویژه‌ای بر افزایش دقت و تاثیر رادیوداروهای تشخیصی و درمانی دارند و این مهم را با جدیت دنبال می‌کنند.
این محصول اکنون بازار صادراتی خوبی برای ایران پیدا کرده و از کشورهای مختلف برای این رادیودارو درخواست وجود دارد که خوشبختانه با بهتر شدن وضعیت انجام پروازهای بین المللی امکان انتقال راحت وارایه این محصول به جهانیان فراهم شده است.
معاون رییس سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به دو سند بالادستی برای سازمان مزبور شامل افق 20 ساله و بیانات اخیر مقام معظم رهبری در دیدار با فعالان و کارکنان صنعت هسته‌ای کشور، که فرمودند: در این زمینه، موضوع مهم و حایز اهمیتی که مقام معظم رهبری روی آن تاکید داشتند، آثار فناوری هسته‌ای در زندگی مردم است. وی افزود: در این زمینه ما یک جاماندگی داریم؛ اما وارد این عرصه شده‌ایم تا آثار فناوری هسته‌ای در زندگی مردم به شکل ملموس پدیدار شود.
