به نقل ازصدانیوز،ایران بر اساس برجام محدودیت‌های مختلفی را پذیرفته بود که اکنون و با محقق نشدن خواسته هایش بر اساس این توافق، به صورت گام به گام در حال کاستن از تعهدات خود است. بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و شش قدرت جهانی، محدودیت‌هایی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال شد تا […]
به نقل ازصدانیوز،ایران بر اساس برجام محدودیت‌های مختلفی را پذیرفته بود که اکنون و با محقق نشدن خواسته هایش بر اساس این توافق، به صورت گام به گام در حال کاستن از تعهدات خود است.
بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و شش قدرت جهانی، محدودیت‌هایی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال شد تا آنچه را کشور‌های دیگر طرف توافق تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای می‌دانستند، به تاخیر بیاندزد و در عوض از فرصت‌های پیوستن به اقتصاد جهانی و رفع تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل متحد برخوردار شود.
خروج دولت آمریکا از برجام و اعمال دوباره تحریم‌ها علیه ایران مانع از بهره مندی اقتصادی ایران از برجام شد و این مساله تهران را به سمت کاهش تعهدات هسته‌ای خود سوق داد. تا کنون ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم ذخیره اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد فراتر رفته و اکنون اعلام کرده است محدودیت غنی سازی را هم کنار خواهد گذاشت.
به همین مناسبت، «رویترز» نگاهی داشته است به مهم‌ترین محدودیت‌هایی که ایران بر اساس توافق هسته‌ای پذیرفته بود.
سطح غنی سازی اورانیوم
بزرگترین مانع در راه تولید سلاح هسته ای، اورانیوم یا پلوتونیوم غنی شده در سطح تسلیحاتی برای هسته بمب است.
بر اساس توافق هسته ای، ایران پذیرفته است که سطح غنای هگزوفلوراید اورانیوم خود را در ۳.۶۷ درصد نگه دارد که بسیار کمتر از ۹۰ درصد مورد نیاز ساخت سلاح هسته‌ای است. این میزان همچنین بسیار کمتر از سطح ۲۰ درصدی است که ایران پیش از توافق غنی می‌کرد. محدودیت زمانی برای غنی سازی ۳.۶۷ درصدی ۱۵ سال است.
ظرفیت غنی سازی
ایران دو سایت غنی سازی بزرگ در نطنز و فردو دارد. بیشتر بخش‌های سایت نطنز در عمق زمین قرار گرفته و فردو هم داخل یک کوه طراحی شده است تا از بمباران‌های هوایی در امان باشند.
برجام به ایران اجازه می‌دهد تا غنی سازی را در نطنز با محدودیت ادامه دهد و فردو هم به یک «مرکز هسته ای، فیزیکی، و فناوری» تبدیل می‌شود که سانتریفیوژ‌ها در آن برای اهدافی غیر از غنی سازی، همچون تولید ایزوتوپ‌های پایدار، به کار می‌روند.
کاهش شمار سانتریفیوژ‌ها از ۱۹ هزار دستگاه به ۶ هزار، انجام غنی سازی تنها با سانترفیوژ‌های نسل یک، و اجازه استفاده از شمار اندکی سانتریفیوژ پیشرفته‌تر برای اهداف پژوهشی بدون انباشت اورنیوم غنی شده برای مدت ۱۰ سال بخش دیگری از محدودیت‌های ایران در این زمینه اند.
ذخایر اورانیوم
برجام میزان ذخایر هگزافلوراید اورانیوم ۳.۶۷ درصدی یا معادل آن را برای مدت ۱۵ سال تا سقف ۳۰۰ کیلوگرم تعیین می‌کند.
پیش از توافق، ایران چند تُن اورانیوم غنی شده ذخیره کرده بود، اما بنابر برجام هرگونه مازادی باید به سطح اورانیوم طبیعی بازگردانده شده یا در مقابل دریافت اورانیوم طبیعی به خارج از کشور منتقل شود.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد ذخیره اورانیوم غنی شده ایران ۹۸ درصد کاهش پیدا کرده و کمتر از میزان مورد نیاز برای ساخت یک سلاح هسته‌ای است. این محدودیت ۱۰ ساله است.
قطع مسیر پلوتونیوم
فاصله ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای با پلوتونیوم بیشتر است تا ساخت یک سلاح اورانیومی. این کشور یک راکتور آب سنگین در اراک ساخته بود که در نهایت می‌توانست از سوخت مصرف شده آن، پلوتونیوم جدا کند.
بر اساس برجام، هسته این راکتور خارج شده و درون آن با سیمان پر شد تا غیرقابل استفاده شود. این راکتور همچنین بازطراحی شد تا تولید پلوتونیوم را به حداقل برساند و نتواند در کارکرد معمولی خود پلوتونیوم در سطح ساخت سلاح تولید کند.
همچنین مقرر شد تمام سوخت مصرف شده راکتور اراک به خارج از ایران منتقل شود و ایران متعهد شد برای ۱۵ سال وارد عملیات بازیافت هسته‌ای یا پژوهش در این زمینه نشود.
ایران می‌تواند به تولید آب سنگین، که به عنوان آرام کننده نوترون در راکتور‌های مانند اراک استفاده می‌شود، ادامه بدهد، اما ذخیره آن به حدود ۱۳۰ تن محدود است. پیش از این میزان مازاد آب سنگین برای نگهداری یا فروش به خارج از کشور منتقل می‌شد. محدودیت مذکور ۱۵ ساله است.
محدودیت‌های دیگر
برجام ایران را ملزم می‌کند که پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی را که مجوزی برای بازرسی‌های گسترده است پیاده کند و سپس آن را تصویب و قانونی سازد.
دسترسی روزانه بازرسان آژانس برای مدت ۱۵ سال به تاسیسات نطنز و فردو تعهد دیگر ایران است. همچنین طرف‌های دیگر برجام باید خرید‌های هسته‌ای یا تجهیزات با کاربرد دوگانه توسط ایران را بررسی کنند.
این توافق ایران را از انجام فعالیت‌های دیگری که می‌تواند در تولید سلاح هسته‌ای نقش داشته باشند، مانند شبیه سازی انفجار هسته‌ای یا طراحی سامانه‌های انفجار چندنقطه‌ای مشخص، منع می‌کند. در بعضی موارد، این گونه فعالیت‌ها می‌توانند با موافقت دیگر طرف‌های برجام انجام شوند.
